Hoe zit het met fosfaatrechten?

Ben je zelf niet werkzaam in de veeteelt, dan zegt de term fosfaat rechten je misschien niet zoveel. Of je hebt er wel eens van gehoord, bijvoorbeeld op het journaal, maar hebt je er nooit echt in verdiept wat het precies betekent. Wat is fosfaat eigenlijk, en waarom heb je daar rechten voor nodig?

Wat is fosfaat?

Fosfaat is een natuurlijke stof die van nature voorkomt op onze aarde. Niets mis mee, zou je zeggen. Tenzij er te veel van in de grond zit, en dat is precies het geval op en rond boerenbedrijven, bedrijven met veeteelt om specifiek te zijn. Bij het houden van vee komt namelijk veel fosfaat vrij, meer dan goed is voor de natuur. Hierdoor raakt het evenwicht verstoord, zeker doordat het fosfaat ook in het water terechtkomt en de organismen die hierin kunnen leven beïnvloedt.

In Nederland is een tijd lang te veel fosfaat uitgestoten. Meer dan Europees is toegestaan. Om dit terug te dringen, zijn er maatregelen getroffen. Bedrijven in de veeteelt hebben allemaal een bepaald aantal fosfaatrechten toegekend gekregen, gebaseerd op hoeveel vee zij in het verleden hadden. Het aantal rechten geeft aan hoeveel vee zij nu en in de toekomst mogen houden.

Wat is het probleem?

Veel boeren zijn hierdoor in de problemen gekomen. Met name bedrijven die in de tussentijd al uitgebreid waren, of druk bezig waren dit voor te bereiden, hebben het zwaar. Zij hebben vaak al geïnvesteerd of hun bedrijfsvoering en toekomstplannen aangepast aan een grotere veestapel. Nu dit teruggedraaid moest worden, leverde dit velen grote (financiële) problemen op.

Alhoewel het terugdringen van het fosfaat in de basis dus een goede en belangrijke maatregel is, kan het in individuele gevallen behoorlijk negatief uitpakken. Het is namelijk niet zo dat je gewoon even een formuliertje in kunt vullen en meer rechten aan kunt vragen. Het aantal rechten dat is uitgegeven is het maximum dat we als land mogen uitstoten, en dus kan er niet zomaar even worden bijgekocht.

Wat wel kan is fosfaat rechten kopen van een veehouderij die er meer heeft ontvangen dan nodig is. Dit kan het geval zijn als deze de veestapel juist heeft verkleind, wil gaan stoppen of is overgestapt op een andere invulling van het bedrijf. Bij iedere verkoop wordt het aantal rechten wel iets afgeroomd, zodat het aantal rechten dat in omloop is in de komende jaren nog verder daalt, maar voor een boer die tekortkomt kan het overnemen van een ander zijn rechten wel precies de oplossing zijn die ervoor zorgt dat een bedrijf toch kan blijven bestaan.